Στη Μερέντα, εκεί που η γη λάμπει από το φως και τη σιωπή των αιώνων, αναπαύονταν για δυόμισι χιλιάδες χρόνια δυο μαρμάρινοι νέοι. Ήταν η Φρασίκλεια και ο Κούρος, τα αγάλματα που βρέθηκαν το καλοκαίρι του 1972 μέσα στο κτήμα του Γεωργίου Χασιώτη, (ήταν ο πατέρας μου) γεωργός και άνθρωπος της γης, όργωνε το κτήμα του, αλλά το υνί βρήκε κάτι σκληρό, που δεν έμοιαζε με πέτρα. Το έσκαψε λίγο ακόμη — κι εκεί φάνηκε το μάρμαρο.
Κάλεσε αμέσως από το γειτονικό κτήμα Σ. Παναγιώτου να έρθουν οι αρχαιολόγοι και αποκάλυψαν δύο αγάλματα θαμμένα στη γη. Όταν χτύπησε το σίδερο του εργαλείου στο μάρμαρο, κανείς δεν φανταζόταν τι θησαυρός κοιμόταν εκεί από τα αρχαία χρόνια. Η είδηση απλώθηκε γρήγορα, και τότε άρχισαν οι άνθρωποι να ψιθυρίζουν ξανά τον παλιό θρύλο της Μερέντας· εκείνον που περνούσε από στόμα σε στόμα, μα που ποτέ δεν είχε γραφτεί.
Ήταν η Φρασίκλεια και ο Κούρος, δύο έργα εξαιρετικής ομορφιάς από τα τέλη του 6ου αιώνα π.Χ. όπως του είπαν.
Λένε λοιπόν πως στα χρόνια πριν τους Περσικούς πολέμους, ζούσε στη Μερέντα μια νέα, η Φρασίκλεια, κόρη αρχοντικής γενιάς ,από τον λαμπρό Αθηναϊκό οίκο των ΑΛΚΜΑΙΩΝΙΔΏΝ (αυτό γίνεται φανερό από τα σεταρισμένα κοσμήματά της). Ήταν γνωστή για την αγνότητά της και για το χαμόγελο που δεν έσβηνε ποτέ από τα χείλη της. Εκείνη γνώρισε κι αγάπησε τον Κούρο, έναν νέο γυμνασμένο και περήφανο, από το ίδιο χωριό.
Οι δυο τους αγαπήθηκαν βαθιά, με τη σιωπή και τη δύναμη που είχαν τότε οι αγάπες. Μα η μοίρα στάθηκε σκληρή. Ο πόλεμος πλησίαζε, κι ο Κούρος κλήθηκε να φύγει. Η Φρασίκλεια, λένε, τον περίμενε ως τον τελευταίο της αναστεναγμό. Δεν πρόλαβαν να παντρευτούν. Εκείνος σκοτώθηκε στα παράλια της Εύβοιας, κι εκείνη, μαραμένη από τον καημό, πέθανε λίγο αργότερα, κρατώντας στα χέρια της τα άνθη λωτού που της είχε χαρίσει στην τελευταία τους συνάντηση.
Οι γονείς τους, για να τιμήσουν τη μνήμη τους, έστησαν δυο αγάλματα πάνω στους τάφους τους: τη Φρασίκλεια, με το χαμόγελο της αθωότητας και τα άνθη λωτού στο χέρι, και τον Κούρο, όρθιο, φρουρό και προστάτη της, ως την αιωνιότητα.
Μα όταν ήρθαν τα νέα, πως οι Πέρσες πλησίαζαν και λεηλατούσαν τα ιερά και τα ταφικά μνημεία, οι οικογένειες αποφάσισαν να τα θάψουν στο χώμα, να μη βεβηλωθούν, να μείνουν σώα ώσπου να περάσει η θύελλα. Και εκεί έμειναν — θαμμένα, σιωπηλά, αντάμα — για χιλιάδες χρόνια.
Οι παλιοί λένε πως τη νύχτα της ανακάλυψης, το 1972, ένας γέρος βοσκός που περνούσε από τη Μερέντα είδε ένα αχνό φως να τρεμοπαίζει πάνω απ’ το χώμα. «Είναι οι ψυχές τους», είπε. «Ξαναβγήκαν στο φως μαζί».
Κι έτσι ο τόπος ξαναθυμήθηκε τα παιδιά του.
Η Φρασίκλεια και ο Κούρος έγιναν σύμβολα μιας αγάπης που ο χρόνος δεν νίκησε — μιας πίστης που στάθηκε δυνατότερη απ’ τον θάνατο. Μιας αγάπης που δεν πρόλαβαν να ζήσουν.
Η κόρη Φρασίκλεια που φιλοξενείται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο είναι αρχαίο Ελληνικό γλυπτό του Αριστίωνα. Χρονολογείται μεταξύ 550 και 540 π.Χ. και βρέθηκε το 1972 στη νεκρόπολη του Μυρρινούντος όπου άλλοτε στόλιζε έναν αρχαίο τάφο. Φημίζεται ως σημαντικότατο έργο αρχαϊκής τέχνης.
Σοφία Γκλιάτη Χασιώτη
